अग्नि पुराण तीन सौ सातवाँ अध्याय ! Agni Purana 307 Chapter !

अग्नि पुराण तीन सौ सातवाँ अध्याय ! Agni Purana 307 Chapter !

अग्नि पुराण 307 अध्याय - त्रैलोक्य मोहननम्त्राः

अग्निरुवाच

वक्ष्ये मन्त्रं चतुर्वर्गसिद्ध्यै त्रैलोक्यमोहनम् । 
ओं श्रीं ह्रीं ह्रूं ओं नमः पुरुशोत्तमः पुरुषोत्तमप्रतिरूप 

लक्ष्मीनिवास सकलजगत्क्षोभण सर्वस्त्रीहृदयदारण 
त्रिभुवनमदोन्मादकर सुरमनुजसुन्दरोजनमनांसि तापय २ 

दोपय २ शोडय २ मारय २ स्तम्भय २ द्रावय २ आकर्षय २
 परमसुभग सर्वसौमाग्यकर कामप्रद अमुकं हन २ चक्रेण गदया

 खड्गेण सर्व वाणैर्भिद २ पाशेन हट्ट २ अङ्कुशेन ताड्य २ 
तुरु २ किन्तिष्ठसियावत्तावत्समीहितं मे सिद्धं भवति हूं फट्नमः

ओं पुरुषोत्तम त्रिभुवनमदोन्मादकर हूं फठृदयाय नमः कर्षय 
महाबल हूं फटस्त्राय त्रिभुवनेश्वर सर्वजनमनांसि हन २ 

दारय २ मम वशमानय २ हूं फट्नेत्राय त्रैलोक्यमोहन 
हृषीकेशाप्रतिरूप सर्वस्त्रीहृदयाकर्षण आगच्छ २ नमः ॥

सङ्गाक्षिण्यायकेन न्यासं मूलवदीरितं ॥ १

इष्ट्वा सञ्जप्य पञ्चाशत्सहस्रमभिषिच्य च ।
कुण्डेग्नौ देविके वह्नौ कृत्वा शतं हुनेत् ॥ २

पृथग्दधि घृतं क्षीरं चरुं साज्यं पयः शृतं ।
द्वादशाहुतिमूलेन सहस्रञ्चाक्षतांस्तिलान् ॥ ३

यवं मधुत्रयं पुष्पं फलं दधि समिच्छतं ।
हुत्वा पूर्णाहुतिं शिष्टं प्राशयेत्सघृतं चरुं ॥ ४

सम्भोज्य विप्रानाचार्यं तोषयेत्सिध्यते मनुः ।
स्नात्वा यथावदाचम्य वाग्यतो यागमन्दिरं ॥ ५

गत्वा पद्मासनं बद्ध्वा शोषयेद्विधिना वपुः ।
रक्षोघ्नविघ्नकृद्दिक्षु न्यसेदादौ सुदर्शनम् ॥ ६

पञ्चबीजं नाभिमध्यस्थं धूम्रं चण्डानिलात्मकम् ।
अशेषं कल्मषं देहात्विश्लेषयदनुस्मरेत् ॥ ७

रंवीजं हृदयाब्जस्थं स्मृत्वा ज्वालाभिरादहेत् ।
उर्ध्वाधस्तिर्यगाभिस्तु मूर्ध्नि संप्लावयेद्वपुः ॥ ८

ध्यात्वामृतैर्वहिश्चान्तःसुषुम्नामार्गगामिभिः ।
एवं शुद्धवपुः प्राणानायम्य मनुना त्रिधा ॥ ९

विन्यसेन्न्यस्तहस्तान्तः शक्तिं मस्तकवक्त्रयोः ।
गुह्ये गले दिक्षु हृदि कक्षौ देहे च सर्वतः ॥१०

आवाह्य ब्रह्मरन्ध्रेण हृत्पद्मे सूर्यमण्डलात् ।
तारेण सम्परात्मानं स्मरेत्तं सर्वलक्षणं ॥११

त्रैलोक्यमोहनाय विद्महे स्मराय धीमहि तन्नो विष्णुः प्रचोदयात्
आत्मार्चनात्क्रतुद्रव्यं प्रोक्षयेच्छुद्धपात्रकं ।
कृत्वात्मपूजां विधिना स्थण्डिले तं समर्चयेत् ॥१२

कर्मादिकल्पिते पीठे पद्मस्थं गरुडोपरि ।
मर्वाङ्गसुन्दरं प्राप्तवयोलावण्ययौवनं ॥१३

मदाघूर्णितताम्राक्षमुदारं स्मरविह्वलिं ।
दिव्यमाल्याम्वरलेपभूषितं सस्मिताननं ॥१४

विष्णुं नानाविधानेकपरिवारपरिच्छदम् ।
लोकानुग्रहणं सौम्यं सहस्रादित्यतेजसं ॥१५

पञ्चवाणधरं प्राप्तकामैक्षं द्विचतुर्भुजम् ।
देवस्त्रीभिर्वृतं देवीमुखासक्तेक्षणं जपेत् ॥१६

चक्रं शङ्खं धनुः खड्गं गदां मुषलमङ्कुशं ।
पाशञ्च विभ्रतं चार्चेदावाहादिविसर्गतः ॥१७

श्रियं वामोरुजङ्घास्थां श्लिष्यन्तीं पाणिना पतिं ।
साब्जचामरकरां पीनां श्रीवत्सकौस्तुभान्वितां ॥१८

मालिनं पीतवस्त्रञ्च चक्राद्याढ्यं हरिं यजेत् ।
ओं सुदर्शन महाचक्रराज दुष्टभयङ्कर छिद २ छिन्द २ विदारय २ 

परममन्त्रान् ग्रस २ भक्षय २ भूतानि चाशप २ हूं फटों 
जलचराय स्वाहा । खड्गतीक्ष्ण छिन्द २ खड्गाय नमः । 

शारङ्गाय सशराय हूं फट् । भूतग्रामाय विद्महे चतुर्विधाय धीमहि 
तन्नो ब्रह्म प्रचोदयात् । सम्बर्तक श्वसन पोथय २ हूं फट्स्वाहा । 

पाश बन्ध २ आकर्षय २ हूं फट् । अङ्कुशेन कट्ट हूं फट् 
क्रमाद्भुजेषु मन्त्रैः स्वैरेभिरस्त्राणि पूजयेत् ॥१९

ओं पक्षिराजाय ह्रूं फट्
तार्क्ष्यं यजेत्कर्णिकायामङ्गदेवान् यथाविधि ।
शाक्तिरिन्द्रादियन्त्रेषु तार्क्ष्याद्या धृतचामराः ॥२०

शक्तयोऽन्ते प्रयोज्यादौ सुरेशाद्याश्च दण्डिना ।
पीते लक्ष्मीसरस्वत्यौ रतिप्रीतिजयाः सिताः ॥२१

कीर्तिकान्त्यौ सिते श्यामे तुष्टिपुष्ट्यौ स्मरोदिते ।
लोकेशान्तं यजेद्देवं विष्णुमिष्टार्थसिद्धये ॥२२

ध्यायेन्मन्त्रं जपित्वैनं जुहुयात्त्वभिशेचयेत् ।
ओं श्रीं क्रीं ह्रीं हूं त्रैलोक्यमोहनाय विष्णवे नमः
एतत्पूजादिना सर्वान् कामानाप्नोति पूर्ववत् ॥२३

तोयैः सम्मोहनी पुष्पैर्नित्यन्तेन च तर्पयेत् ।
ब्रह्मा सशक्रश्रीदण्डी वीजं त्रैलोक्यमोहनम् ॥२४

जप्त्वा त्रिलक्षं हुत्वा च लक्षं बिल्वैश्च साज्यकैः ।
तण्डुलैः फलगन्धाद्यैः दूर्वाभिस्त्वायुराप्नुयात् ॥२५

तयाभिषेकहोमादिक्रियातुष्टो ह्यभीष्टदः ।
ओं नमो भगवते वराहाय भूर्भुवः स्वःपतये भूपतिद्वं मे देहि हृदयाय स्वाह
पञ्चाङ्गं नित्यमयुतं जप्त्वायूराज्यमाप्नुयात् ॥२६

इत्यादिमहापुराणे आग्नेये त्रैलोक्यमोहनमन्त्रो नाम सप्ताधिकत्रिशततमोऽध्यायः ।।

अग्निरुवाच

वक्ष्ये मन्त्रं चतुर्वर्गसिद्‌ध्यै त्रैलोक्यमोहनम् ।
ओं श्रीँ ह्रीँ ह्रूँ ओं नमः पुरुषोत्तमः पुरुषोत्तमप्रतिरूप 
लक्ष्मीनिवास सकलजगत्-क्षोभण सर्वस्त्रीहृदयदारण 
त्रिभुवनमदोन्मादकर सुरमनुजसुन्दरीजनमनांसि तापय
दीपय शोषय मारय स्तम्भय द्रावय आकर्षय परमसुभग
सर्वसौभाग्यकर कामप्रज अमुकं हन चक्रैण गदया खड्गेन सर्व्ववाणैर्भिद
पाशेन हट्ट अङ्कुशेन ताड़य तुरु किन्तिष्ठसि यावत्तावत् समीहितं मे
सिद्धं भवति हूं फट् नमः ।

ॐ पुरुषोत्तम त्रिभुवनमदोन्मादकर हूँ फट् हृदयाय नमः कर्षय महाबल हूँ फट्
अस्त्राय त्रिभुवनेश्वर सर्व्वजनमनांसि हन दारय मम वशमानय मम वशमानय
मम वशमानय हूँ फट् नेत्राय त्रैलोक्यमोहन हृषीकेशाप्रतिरूषं
सर्वस्त्रीहृदयाकर्षण आगच्छ नमः ।।
सङ्गाक्षिण्यायकेन न्यासं मूलवदीरितं ।। १ ।।

इष्ट्वा सञ्जप्य पञ्चाशत्‌सहस्रमभिपिच्च च ।
कुण्डेग्नौ देविके वह्नौ च रुं कृत्वा शतं हुनेत् ।। २ ।।

पृथग्दधि धृतं क्षीरं चरुं साज्यं पयः श्रृतं ।
द्वादशाहुतिमूलेन सहस्रञ्चाक्षतांस्तिलान् ।। ३ ।।

यवं मधुत्रयं पुष्पं फलं दधि समिच्छतं ।
हुत्वा पूर्णाहुतिं शिष्टं प्राशयेत्सघृतं चरुं ।। ४ ।।

सम्भोज्य विप्रानाचार्य्यं तोपयेत्सिध्यते मनुः ।
स्रात्वा यथावदाचम्य वाग्यतो यागमन्दिरं ।। ५ ।।

गत्वा पद्मासनं बद्‌ध्वा शोषयेद्विधिना वपुः ।
रक्षोघ्नविघ्नकृद्दिक्षु न्यसेदादौ सुदर्शनम् ।। ६ ।।

पञ्चवीजं नाभिमध्यस्थं धूम्रं चण्डानिलात्मकम् ।
अशेषं कल्मषं देहात् विश्लेषयदनुस्मरेत् ।। ७ ।।

रंवीजंहृद्‌याब्जस्थं स्मृत्वा ज्वालाभिरादहेत् ।
ऊद्‌र्ध्‌वाधस्तिर्य्यगाभिस्तु मूद्‌ध्नि संप्लावयेद्वपुः ।। ८ ।।

ध्यात्वामृतैर्वहिश्चान्तःसुषुम्नामार्गगामिभिः ।
एवं शुद्धवपुः प्राणानायम्य मनुन त्रिधा ।। ९ ।।

विन्यसैन्न्यस्तहस्तान्तः शकिं मस्तकवक्त्रयोः ।
गुह्यं गलो दिक्षु हृदि कुक्षौ देहे च सर्व्वतः ।। १० ।।

आवाह्य ब्रह्मरन्ध्रेण हृत्‌पद्मे सूर्य्यमण्डचलात् ।
तारेण सम्परात्मानं स्मरेत्तं सर्व्वलक्षणं ।। ११ ।।

त्रैलोक्यमोहनाय विद्महे स्मराय धीमहि तन्नो विष्णुः प्रचोदयात् ।
आत्मार्चनात् क्रतुद्रव्यं प्रोक्षयेच्छुद्धपात्रकं ।
कृत्वात्मपूजां विधिना स्थण्डिले तं समर्च्चयेत् ।। १२ ।।

कर्म्मादिकल्पिते पीठे पद्मस्थं गरुड़ोपरि ।
सर्व्वाङ्गसुन्दरं प्राप्तवयोलावण्ययौवनं ।। १३ ।।

मदाघूर्णिततम्राक्षमुदारं स्मरविह्वलं ।
दिव्यमाल्याम्बरलेपभूषितं सस्मिताननं ।। १४ ।।

विष्णुं नानाविधानेकपरिवारपरिच्छदम् ।
लोकानुग्रहणं सौम्यं सहस्रादित्यतेजसं ।। १५ ।।

पञ्चवाणधरं प्राप्तकामैक्षँ द्विचतुर्भुजम् ।
देवस्त्रीभिर्वृतं देवीमुखासक्तेक्षणं जपेत् ।। १६ ।।

चक्रं शङ्खं धनुः खड्गं गदां मुषलमङ्कुशं ।
पाशञ्च विभ्रतं चार्च्चेदावाहादिविसर्गतः ।। १७ ।।

श्रियं वामोरुजङ्घास्थां श्लिष्यर्न्ती पाणिना पतिं ।
साब्जचामरकरां पीनां श्रीवत्‌सकौस्तुभान्वितां ।। १८ ।।

मालिनं पीतवस्त्रञ्च चक्राद्याढ्यं हरिं यजेत् ।
ओं सुदर्शन महाचक्रराज दुष्टभयङ्कर छिद छिन्द विदारय
परममन्त्रान् ग्रस भक्ष्य भूतानि चाशप हूँ फट् ओं जलचराय
स्वाहा । खड्गतीक्ष्ण छिन्द खड्गाय नमः । शारङ्गाय सशराय हूं
फट् । भूतग्रामाय विद्महे चतुर्व्विधाय धीमहि तन्नो ब्रह्म प्रचोदयात् ।
सम्बर्त्तक श्लसन पोथय हूं फट् स्वाहा । पाश बन्ध आकर्षय
हूँ फट् । अङ्कुशेन हूँ फट् ।
क्रमाद्भुजेषु मन्त्रैः स्वैरेभिरस्त्राणि पूजयेत् ।। १९ ।।

ओं पक्षिराजाय ह्रूँ फट् ।
तार्क्ष्यं यजेत् कर्णिकायामङ्गदेवान् यथाविधि ।
शक्तिरिन्द्रादियन्त्रेषु तार्क्ष्याद्या धृतचामराः ।। २० ।।

शक्तयोऽन्ते प्रयोज्यादौ सुरेशाद्याश्च दण्डिना ।
पीते लक्षअमीसरस्वत्यौ रतिप्रीतजयाः सिताः ।। २१ ।।

कीर्त्तिकान्त्यौ सिते श्यामे तुष्टिपुष्ट्यौ स्मरोदिते ।
लोकेशान्तं यजेद्देवं विष्णुमिष्टार्थसिद्धये ।। २२ ।।

एतत्‌पूजादिना सर्व्वान् कामानाप्नोति पूर्व्ववत् ।। २३ ।।

तोयैः सम्मोहनी पुष्पैर्नित्यन्तेन च तर्पयेत् ।
ब्रह्मा सशक्रश्रीदण्डी वीजं त्रैलोक्यमोहनम् ।। २४ ।।

जप्त्वा त्रिलक्षं हुत्वा च लक्षँ पिल्वैस्च साज्यकैः ।
तण्डुलैः फलगन्धाद्यैः दूर्वाभिस्त्वायुराप्नुयात् ।। २५ ।।

तताभिषेकहोमादिक्रियातुष्टो ह्यभीष्टदः ।
ओं नमो भगवते वराहाय भूर्भुवः स्वःपतये भूपतित्वं मे देहि हृदयाय स्वाहा ।
पञ्चाङ्गं नित्यमयुतं जप्त्वायूराज्यमाप्नुयात् ।। २६ ।।

इत्यादिमहापुराणे आग्नेये त्रैलोक्यमोहनमन्त्रो नाम सप्ताधिकत्रिशततमोऽध्यायः ।।

अग्नि पुराण - तीन सौ सातवाँ अध्याय ! हिन्दी मे -Agni Purana 307 Chapter In Hindi

तीन सौ सातवाँ अध्याय - त्रैलोक्यमोहन आदि मन्त्र

अग्निदेव कहते हैं- मुने! अब मैं धर्म, अर्थ, काम और मोक्ष- इन चारों पुरुषार्थीको सिद्धिके लिये 'त्रैलोक्यमोहन' नामक मन्त्रका वर्णन करूँगा ॥ १ ॥ 

ॐ श्रीं ह्रीं हूं ओम्, ॐ नमः पुरुषोत्तम पुरुषोत्तमप्रतिरूप लक्ष्मीनिवास सकलजगत्क्षोभण सर्वस्त्रीहृदयदारण त्रिभुवनमदोन्मादकर सुर- मनुजसुन्दरीजनमनांसि तापय तापय दीपय दीपय शोषय शोषय मारय मारय स्तम्भय स्तम्भय द्रावय द्रावयाकर्षयाकर्षय परमसुभग सर्वसौभाग्यकर कामप्रदामुकं (शत्रुम्) हन हन चक्रेण गदया खङ्गेन सर्वबाणैर्भिन्द भिन्द पाशेन कट्ट कट्ट अङ्कुशेन ताडय ताडय त्वर त्वर किं तिष्ठसि यावत्तावत् समीहितं मे सिद्धं भवति हूं फट्, नमः ॥ २ ॥

ॐ पुरुषोत्तम त्रिभुवनमदोन्मादकर हूं फट् हृदयाय नमः । सुरमनुजसुन्दरीमनांसि तापय तापय शिरसे स्वाहा। दीपय दीपय शोषय शोषय मारय मारय स्तम्भय स्तम्भय द्रावय द्रावय कवचाय हुम्। आकर्षयाकर्षय महाबल हुं फट् नेत्रत्रयाय वौषट्। त्रिभुवनेश्वर सर्वजनमनांसि हन हन दारय दारय ॐ मम वशमानयानय हुं फट् अस्त्राय फट्। त्रैलोक्यमोहन हृषीकेशाप्रतिरूप सर्वस्वी हृदयाकर्षण आगच्छ-आगच्छ नमः। (सर्वाङ्गे) व्यापकम् ॥ ३ ॥

इस प्रकार मूलमन्त्रयुक्त व्यापक न्यास बताया गया। फिर पूजन तथा पचास हजारकी संख्यामें जप करके अभिषेक करे। तत्पश्चात् वैदिक विधिसे स्थापित कुण्डाग्निमें सौ बार आहुति दे। दही, घी, खीर, सधृत चरु तथा औटाये हुए दूधकी पृथक्- पृथक् बारह बारह आहुतियाँ मूलमन्त्रसे दे। फिर अक्षत, तिल और यवकी एक हजार आहुतियाँ देनेके पश्चात् त्रिमधु, पुष्प, फल, दही तथा समिधाओंकी सौ-सौ बार आहुतियाँ दे॥ ४-६॥

तदनन्तर पूर्णाहुति होम करके हुतावशिष्ट सघृत चरुका प्राशन करे कराये। फिर ब्राह्मण- भोजन कराकर आचार्यको उचित दक्षिणा आदिसे संतुष्ट करे। यों करनेसे मन्त्र सिद्ध होता है। स्रान करके विधिवत् आचमन करे और मौनभावसे यागमन्दिरमें जाकर पद्मासनसे बैठे और तान्त्रिक विधिके अनुसार शरीरका शोषण करे। पहले राक्षसों तथा विघ्नकारक भूतोंका दमन करनेके लिये सम्पूर्ण दिशाओंमें सुदर्शनका न्यास करे। साथ ही यह भावना करे कि वह सुदर्शन अस्त्र पाँच क्लेशों के बीजभूत, धूम्रवर्ण एवं प्रचण्ड अनिलरूप मेरे सम्पूर्ण पापको, जो नाभिमें स्थित है, शरीरसे अलग कर रहा है। फिर हृदयकमलमें स्थित 'रं' बीजका स्मरण करके ऊपर, नीचे तथा अगल-बगलमें फैली हुई अग्निकी ज्वालाओंसे उस पाप-पुञ्जको जलाकर भस्म कर दे। फिर मूर्धा (ब्रहारन्ध्र) में अमृतका चिन्तन करके सुषुम्णानाड़ीके मार्गसे आती हुई अमृतकी धाराओंसे अपने शरीरको बाहर और भीतरसे भी आप्लावित करे ॥ ७-११॥

इस प्रकार शुद्धशरीर होकर मूलमन्त्रसे तीन बार प्राणायाम करे। फिर मस्तक और मुखपर तथा गुह्यभाग, ग्रीवा, सम्पूर्ण दिशा, हृदय, कुक्षि एवं समस्त शरीरमें हाथ रखकर उनमें शक्तिका न्यास करे। इसके बाद सूर्यमण्डलसे सम्परात्माका आवाहन करके ब्रह्मरन्ध्रके मार्गसे हृदय-कमलमें लाकर चिन्तन करे। वे परात्मा समस्त शुभ लक्षणोंसे सम्पन्न हैं। प्रणवका उच्चारण करते हुए परात्माका स्मरण करना चाहिये ॥ १२-१४ ॥

उनके स्मरणके लिये गायत्री मन्त्र इस प्रकार है- 'त्रैलेक्यमोहनाय विद्यहे। स्मराय धीमहि। तन्नो विष्णुः प्रचोदयात्। इति।' परात्माका अर्चन करनेके पश्चात् यज्ञसम्बन्धी द्रव्यों और शुद्ध पात्रका प्रोक्षण करे। विधिपूर्वक आत्मपूजा करके वेदीपर उसकी अर्चना करे ॥ १५-१६ ॥

कूर्म-अनन्त आदि के रूप में कल्पित पीठ पर कमल एवं गरुड़के आसन पर विराज मान त्रैलोक्य मोहन भगवान् विष्णु सर्वाङ्गसुन्दर हैं और वयके अनुरूप लावण्य तथा यौवनको प्राप्त हैं। उनके अरुणनयन मदसे घूर्णित हो रहे हैं। वे परम उदार तथा स्मरसे विह्वल हैं। दिव्य माला, वस्त्र और अनुलेप उनकी शोभा बढ़ाते हैं। मुखपर मन्दहास्यकी छटा छिटक रही है। उनके परिवार और परिकर अनेक हैं। वे लोकपर अनुग्रह करनेवाले, सौम्य तथा सहस्रों सूर्योके समान तेजस्वी हैं। उन्होंने हाथोंमें पाँच बाण धारण कर रखे हैं। उनकी समस्त इन्द्रियाँ पूर्णकाम हैं। उनके आठ भुजाएँ हैं। देवाङ्गनाएँ उन्हें घेरकर खड़ी हैं। उनकी दृष्टि लक्ष्मीदेवीके मुखपर गड़ी है। ऐसे भगवान्‌का भजन करे। उनके आठ हाथोंमें क्रमशः चक्र, शङ्ख, धनुष, खङ्ग, गदा, मुसल, अङ्कुश और पाश शोभा पाते हैं। आवाहन आदिके द्वारा उनकी अर्चना करके अन्तमें उनका विसर्जन करना चाहिये ॥ १७-२१ ॥

यह भी चिन्तन करे कि भगवान् अपने ऊरु तथा जंघापर श्रीलक्ष्मीजीको बैठाये हुए हैं और वे दोनों हाथोंसे पतिका आलिङ्गन करके स्थित हैं। उनके बायें हाथमें कमल है। वे शरीरसे हृष्ट- पुष्ट हैं तथा श्रीवत्स और कौस्तुभसे सुशोभित हैं। भगवान्‌के गलेमें वनमाला है और शरीरपर पीताम्बर शोभा पाता है। इस प्रकार चक्र आदि आयुधोंसे सम्पन्न श्रीहरिका पूजन करे ॥ २२-२३॥

'ॐ सुदर्शन महाचक्रराज दह दह सर्वदुष्टभयं कुरु कुरु छिन्द छिन्द विदारय विदारय परमन्त्रान् ग्रस ग्रस भक्षय भक्षय भूतानि त्रासय त्रासय हूं फट् स्वाहा' इस मन्त्रसे चक्र सुदर्शनको पूजा करे।

'ॐ महाजलचराय हुं फट् स्वाहा। पाञ्चजन्याय नमः ।'

- इस मन्त्रसे शङ्खकी पूजा करे।
'महाखङ्ग तीक्ष्ण छिन्द छिन्द हुं फट् स्वाहा खङ्गाय नमः।' इससे खङ्गकी पूजा करे।' 'शार्द्धाय' सशराय नमः।' इससे धनुष और बाणकी पूजा करे। 'ॐ भूतग्रामाय विद्महे। चतुर्विधाय धीमहि। तन्नो ब्रहा प्रचोदयात्।'- यह भूतग्राम गायत्री है। 'संवर्तक मुशल पोथय पोथय हुं फट् स्वाहा।' इस मन्त्रसे मुशलकी पूजा करे। 'पाश बन्ध बन्धाकर्षयाकर्षय हुं फट्'- इस मन्त्रसे पाशका' पूजन करे।' अङ्कुश' कट्ट हूं फट्'- इससे अङ्कुशकी पूजा करे। भगवान्‌ की भुजाओंमें स्थित अस्त्रोंका तत्तत् अस्त्र-सम्बन्धी इन्हीं मन्त्रोंसे क्रमशः पूजन करे ॥ २४-२७ ॥

'ॐ पक्षिराजाय हुं फट्' इस मन्त्रसे पक्षिराज गरुडकी पूजा करे। कर्णिकामें पहले अङ्ग-देवताओंका विधिवत् पूजन करे। फिर पूर्व आदि दलोंमें लक्ष्मी आदि शक्तियों तथा चामरधारी ताय आदिकी अर्चना करे। शक्तियोंकी पूजाका प्रयोग अन्तमें करना चाहिये। पहले देवेश्वर इन्द्र आदि दण्डीसहित पूजनीय हैं। लक्ष्मी और सरस्वती पीतवर्णकी हैं। रति, प्रीति और जया ये शक्तियाँ श्वेतवर्णा हैं। कीर्ति तथा कान्ति श्वेतवर्णा हैं। तुष्टि तथा पुष्टि- ये दोनों श्यामवर्णा हैं। इनमें स्मरभाव (प्रेममिलनकी उत्कण्ठा) उदित रहती है। लोकेश (ब्रह्माजी तथा दिक्पाल) पर्यन्त देवताओंकी पूजा करके अभीष्ट अर्थकी सिद्धिके लिये भगवान् विष्णुकी पूजा करनी चाहिये। निम्नाङ्कित मन्त्रका ध्यान और जप करे। उसके द्वारा होम और अभिषेक करे। (मन्त्र यों है-) 'ॐ श्रीं क्लीं ह्रीं हूं त्रैलोक्यमोहनाय विष्णवे नमः।'- इस मन्त्रद्वारा पूर्ववत् पूजन आदि करनेसे साधक सम्पूर्ण कामनाओंको प्राप्त कर लेता है। जल तथा सम्मोहनी वृक्षके पुष्पद्वारा उक्त मन्त्रसे नित्य तर्पण करे। ब्रह्मा, इन्द्र, श्रीदेवी, दण्डी, बीजमन्त्र तथा त्रैलोक्यमोहन विष्णुका पूजन करके उक्त मन्त्रका तीन लाख जप करनेके पश्चात् कमलपुष्प, बिल्वपत्र तथा घीसे एक लाख होम करे। उक्त हवन-सामग्रीमें चावल, फल, सुगन्धित चन्दन आदि द्रव्य और दूर्वा भी मिला ले। इन सबके द्वारा हवनकर्म सम्पादित करके मनुष्य दीर्घ आयुकी उपलब्धि करता है। उस जप, अभिषेक तथा होमादि क्रियासे संतुष्ट होकर भगवान् विष्णु उपासक को अभीष्ट फल प्रदान करते हैं ॥ २८-३६ ॥'

ॐ नमो भगवते वराहाय भूर्भुवः स्वः पतये भूपतित्वं मे देहि दापय स्वाहा।'- यह बराह भगवान्‌का मन्त्र है। इसका पञ्चाङ्गन्यास इस प्रकार है ॐ नमो हृदयाय नमः। भगवते शिरसे स्वाहा। वराहाय शिखायै वषट्। भूर्भुवः स्वः पतये कवचाय हुम्। भूपतित्वं मे देहि दापय स्वाहा अस्त्राय फट्।' इस प्रकार पञ्चाङ्ग- न्यासपूर्वक वराह मन्त्रका प्रतिदिन दस हजार बार जप करनेसे मनुष्य दीर्घ आयु तथा राज्य प्राप्त कर सकता है॥ ३७-३८ ॥

इस प्रकार आदि आग्रेय महापुराणमें 'त्रैलोक्यमोहनमन्त्रका वर्णन' नामक तीन सौ सातवाँ अध्याय पूरा हुआ ॥ ३०७॥

click to read 👇

अग्नि पुराण अध्यायः २९१ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः २९२ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः २९३ ]

अग्नि पुराण अध्यायः २९४ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः २९५ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः २९६ ]

अग्नि पुराण अध्यायः २९७ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः २९८ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः २९९ ]

अग्नि पुराण अध्यायः ३०० ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३०१ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३०२ ]

अग्नि पुराण अध्यायः ३०३ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३०४ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३०५ ]

अग्नि पुराण अध्यायः ३०६ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३०७ ] [ अग्नि पुराण अध्यायः ३०८ ]

अग्नि पुराण अध्यायः ३०९ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३१० ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३११ ]

अग्नि पुराण अध्यायः ३१२ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३१३ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३१४ ]

अग्नि पुराण अध्यायः ३१५ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३१६ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३१७ ]

अग्नि पुराण अध्यायः ३१८ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३१९ ]  [ अग्नि पुराण अध्यायः ३२० ]

टिप्पणियाँ